TEMPERATURA POWIETRZA
Średnia obszarowa temperatura powietrza w kwietniu 2022 r. wyniosła w Polsce 6,7°C i była aż o 1,9 stopnia niższa od średniej wieloletniej dla tego miesiąca (klimatologiczny okres normalny 1991-2020). Tegoroczny kwiecień należy zaliczyć do miesięcy ekstremalnie chłodnych termicznie. Najcieplejszymi regionami Polski były Pojezierza i Podkarpacie, gdzie średnia obszarowa temperatura powietrza wyniosła 7°C. Mimo to, również w tam warunki termiczne sklasyfikowano jako ekstremalnie chłodne. Najchłodniejszym regionem były Sudety – tam średnia temperatura powietrza wyniosła 5,9°C.
Jeśli uwzględnimy podział dwóch największych krain na część zachodnią i wschodnią (wzdłuż południka 19°E), to wyraźnie widać, że zachodnie części Pojezierzy i Nizin były zdecydowanie cieplejsze (odpowiednio 7,4 i 7,6°C) od ich wschodnich fragmentów (odpowiednio 6,3 i 6,5°C).
Według klasyfikacji rangowej średniej temperatury miesięcznej, obejmującej okres od 1951 r., kwiecień 2022 r. plasuje się na 54. pozycji. Był to dwudziesty pierwszy najcieplejszy kwiecień w XXI wieku (chłodniejszy aż o 5,9 stopnia od najcieplejszego kwietnia 2018 r.). W tym stuleciu chłodniejszy kwiecień wystąpił jedynie w roku 2021, natomiast najchłodniejszy od początku II połowy XX wieku był kwiecień 1958 r., kiedy średnia obszarowa temperatura powietrza wyniosła tylko 4,3°C.
Przestrzenne zróżnicowanie temperatury powietrza w kwietniu pokazuje, że wartości średniej miesięcznej temperatury powietrza na całym obszarze kraju malały z zachodu na wschód, a także wraz ze zmianą wysokości. Najcieplej było w Słubicach i we Wrocławiu (8,1°C) oraz w Gorzowie Wielkopolskim (8,0°C), najchłodniejszym obszarem były pasma górskie (Kasprowy Wierch –3,9°C, Śnieżka –2,9°C).
Wartości anomalii, tj. odchyleń od wartości wieloletnich średnich miesięcznych z okresu 1991-2020, zawierały się w granicach od –0,5°C do –3,0°C. Charakterystyczny był wzrost wartości ujemnej anomalii temperatury od północno zachodnich części kraju (ok. –0,5°C) ku południowo wschodniej Polski (ok. –3,0°C).
Najwyższą wartość temperatury powietrza (23,4°C) odnotowano 14 kwietnia we Wrocławiu (informacja dotyczy jedynie stacji synoptycznych). Najcieplejszy okres tego miesiąca przypadł między 13 a 15 kwietnia (na blisko 90% stacji).
Najniższą wartość temperatury powietrza (–7,5°C) zanotowano 4 kwietnia w Zakopanem; w górach tego dnia na Kasprowym Wierchu termometr pokazał –16,6°C, a na Śnieżce
–12,7°C. Generalnie najchłodniejszym okresem były 3-4 i 11-13 kwietnia.
W przestrzennym rozkładzie kwantyla 95% widoczny było silne zróżnicowanie największych wartości temperatury maksymalnej. Podobnie sytuacja przedstawiała się w przypadku najniższych wartość temperatury (rozkład kwantyla 5% temperatury minimalnej).
W kwietniu średnie dobowe temperatury powietrza mieściły się między wartościami kwantyli 5% i 95% temperatury średniej (wyznaczonymi na podstawie pomiarów w latach 1991-2020). Warto odnotować fakt, że przez większość miesiąca wartości te były niższe od średnich wieloletnich. W kwietniu nie odnotowano przypadków wystąpienia fal ciepła i pomimo tego, że miesiąc zaliczono do ekstremalnie chłodnych, nie odnotowano fal chłodu.
Występujący od szeregu lat silny wzrostowy trend temperatury powietrza na obszarze Polski był w kwietniu 2022 r. kontynuowany. Tylko od 1951 r. wzrost temperatury w tym miesiącu szacowany jest na 2,3°C.
Wartość współczynnika trendu jest zróżnicowana w poszczególnych regionach klimatycznych kraju. Najsilniejszy wzrost temperatury powietrza w kwietniu występuje na Pojezierzach (blisko 2,6°C), najsłabszy – w Sudetach (do 1,8°C).
OPADY ATMOSFERYCZNE
Obszarowo uśredniona suma opadu atmosferycznego w kwietniu wyniosła w Polsce 36,3 mm i była zaledwie o 0,1 mm mniejsza od normy dla tego miesiąca, określonej na podstawie pomiarów w latach 1991-2020 Według klasyfikacji Kaczorowskiej miniony kwiecień należy zaliczyć do miesięcy normalnych pluwialnie.
Według klasyfikacji rangowej średniej obszarowej sumy opadów, obejmującej okres od 1951 r., kwiecień 2022 r. plasuje się na 40. pozycji. Najbardziej zasobny w opady był kwiecień 1970 r. (ze średnią sumą 76 mm), najmniej – w 2009 r. (zaledwie 6,1 mm).
Rozkład przestrzenny sumy opadów w kwietniu 2022 r. był silnie zróżnicowany (między 20 a 140% normy wieloletniej 1991-2020). Najwyższe sumy miesięczne odnotowano na Podkarpaciu i w Karpatach (80 mm), przy czym zdecydowanie najwięcej opadów wystąpiło w Tatrach i na Podhalu; stanowiły one 70-90% normy. Z kolei najniższe opady, poniżej 20 mm, wystąpiły w obszarze delty Wisły i na terenach przyległych (mniej niż 30% normy). Rozkład anomalii odzwierciedlał częściowo przestrzenny rozkład opadów.
Zmienność skumulowanej sumy opadów atmosferycznych (od 1 stycznia 2022 r.) na obszarze kraju pokazuje, że wysokość opadów od połowy lutego systematycznie wzrastała. Następnie nastąpił okres, gdy opady były znikome i dopiero pod koniec marca skumulowana suma zaczęła przyrastać. W kwietniu opady utrzymywały się w graniach normy, w efekcie indeks skumulowanych opadów dla całego kraju był zbliżonych do normy wieloletniej.
Jeśli spojrzymy na wykres opadów w funkcji ilości ciepła w atmosferze (wyrażonego przez skumulowaną temperaturę), widać że aktualne warunki pluwialne (przedstawione grubą różową linią) są bardziej podobne do tych z lat 2018-2020. To jednak nie pozwala stwierdzić, że obecna sytuacja pluwialnotermiczna wskazuje na możliwość wystąpienia suszy w późniejszym okresie. Tego rodzaju informację będzie można potwierdzić dopiero w czerwcu.
Utrzymująca się od szeregu lat, słaba tendencja spadku wysokości opadów w kwietniu była kontynuowana, przy czym w ostatnich 20 latach zauważalne jest nasilenie się tego trendu. Zmiany wysokości opadów, w okresie od 1951 roku w stosunku do normy dla okresu 1951-1980, wynoszą blisko 12%.
