13/02/2023

Charakterystyka wybranych elementów klimatu w Polsce w styczniu 2023 roku

TEMPERATURA POWIETRZA

Średnia obszarowa temperatura powietrza w styczniu 2023 r. wyniosła w Polsce 2,9°C i była aż o 4,0 stopnia wyższa od średniej wieloletniej dla tego miesiąca (klimatologiczny okres normalny 1991-2020). Tegoroczny styczeń należy zaliczyć do miesięcy ekstremalnie ciepłych. Najcieplejszym regionem Polski był Pas Wybrzeży i Pobrzeży Południowo-bałtyckich, gdzie średnia obszarowa temperatura powietrza (3,5°C) była o 3,2 stopnia wyższa od normy, a warunki termiczne sklasyfikowano jako anomalnie ciepłe. Najchłodniejszym regionem były Karpaty – tam średnia temperatura powietrza wyniosła 2,0°C, a warunki termiczne sklasyfikowano jako ekstremalnie ciepłe.

Wartości średniej obszarowej temperatury powietrza oraz klasyfikacja termiczna w styczniu 2023 r. w poszczególnych regionach klimatycznych Polski.
Wartości średniej obszarowej temperatury powietrza oraz klasyfikacja termiczna w styczniu 2023 r. w poszczególnych regionach klimatycznych Polski.

Według klasyfikacji rangowej średniej temperatury miesięcznej, obejmującej okres od 1951 r., styczeń 2023 r. plasuje się na 4. pozycji. Był to drugi najcieplejszy styczeń w XXI wieku (chłodniejszy o 0,78 stopnia od najcieplejszego stycznia 2007 r.). Najchłodniejszy styczeń od początku II połowy XX wieku wystąpił w 1987 r., kiedy średnia obszarowa temperatura powietrza wyniosła –10,7°C.

Przestrzenne zróżnicowanie temperatury powietrza w styczniu pokazuje, że wartości średniej miesięcznej temperatury powietrza były na całym obszarze kraju dodatnie. Wartości ujemne wystąpiły tylko w szczytowych partiach pasm górskich (Kasprowy Wierch –4,9°C, Śnieżka –4,5°C), a także w Zakopanem (–0,4°C).

Klasyfikacja warunków termicznych w Polsce w styczniu, w okresie 1951-2023, na podstawie norm okresu normalnego 1991-2020.
Klasyfikacja warunków termicznych w Polsce w styczniu, w okresie 1951-2023, na podstawie norm okresu normalnego 1991-2020.

Wskaźnik anomalii, tj. odchyleń od wartości wieloletnich średnich miesięcznych z okresu 1991-2020, zawierał się w granicach od 3,0°C do 5,0°C.

Najwyższą wartość temperatury powietrza (18,9°C) odnotowano 1 stycznia w Warszawie (informacja dotyczy jedynie stacji synoptycznych). Był to najcieplejszy dzień miesiąca na niemalże wszystkich stacjach w Polsce; zaledwie na kilku najwyższe wartości wystąpiły 2 stycznia. Najniższą temperaturę powietrza poza stacjami wysokogórskimi zanotowano 30 stycznia w Zakopanem (–9,9°C) oraz 6 stycznia w Suwałkach (–9,8°C). Na Śnieżce najchłodniej było 21 stycznia (–12,1°C), a na Kasprowym Wierchu 27 stycznia (–14,7°C).

W przestrzennym rozkładzie wartości kwantyla 95% widoczny był, malejący z zachodu na wschód, gradient temperatury maksymalnej; wartości kwantyla były dodatnie na całym obszarze kraju i zawierały się między 5 a 15°C. Natomiast przestrzenny rozkład kwantyla 5% temperatury minimalnej był bardziej zróżnicowany.

Przestrzenny rozkład wartości kwantyla 95% maksymalnej temperatury powietrza (po lewej) i kwantyla 5% minimalnej temperatury powietrza (po prawej) w styczniu 2023 r.
Przestrzenny rozkład wartości kwantyla 95% maksymalnej temperatury powietrza (po lewej) i kwantyla 5% minimalnej temperatury powietrza (po prawej) w styczniu 2023 r.

W styczniu średnie dobowe wartości temperatury powietrza były przez cały miesiąc wyższe od średnich wartości wieloletnich, a w pierwszej jego połowie wielokrotnie wyższe od wartości kwantyla 95% (wyznaczonymi na podstawie pomiarów w latach 1991-2020). Druga połowa stycznia była zdecydowanie chłodniejsza, jednak żadnego dnia wartość średniej dobowej temperatury powietrza nie była niższa od normy wieloletniej

Występujący od szeregu lat silny wzrostowy trend temperatury powietrza na obszarze Polski był w styczniu 2023 r. kontynuowany. Tylko od 1951 r. wzrost temperatury w tym miesiącu szacowany jest na 2,77°C.

Wartość współczynnika trendu jest zróżnicowana w poszczególnych regionach klima-tycznych kraju, jednak we wszystkich regionach odnotowuje się wzrost temperatury.

OPADY ATMOSFERYCZNE

Obszarowo uśredniona suma opadu atmosferycznego w styczniu 2023 r. wyniosła w Polsce 52,5 mm i była o 16,2 mm wyższa od normy dla tego miesiąca określonej na podstawie pomiarów w latach 1991-2020. Wg klasyfikacji Kaczorowskiej miniony styczeń należy zaliczyć do miesięcy bardzo wilgotnych (144 proc. normy).

Klasyfikacja warunków pluwialnych w Polsce w styczniu, w okresie 1951-2023, na podstawie norm okresu normalnego 1991-2020.
Klasyfikacja warunków pluwialnych w Polsce w styczniu, w okresie 1951-2023, na podstawie norm okresu normalnego 1991-2020.

Według klasyfikacji rangowej średniej obszarowej sumy opadów, obejmującej okres od 1966 r., styczeń 2023 r. plasuje się na 8. pozycji. Najbardziej zasobny w opady był styczeń 2007 r. (ze średnią sumą 85,6 mm), najmniej – w 1997 r. (zaledwie 7,0 mm).

Sumy opadów w styczniu 2023 r. wyniosły od poniżej 20 mm w okolicy Kłodzka do po-nad 80 mm w południowo-wschodniej Polsce, a ich rozkład przestrzenny był silnie zróżnicowany. Na zdecydowanej większości obszaru kraju wysokości opadów przekroczyły normę wieloletnią (1991-2020) lub były do niej zbliżone. Opady poniżej normy wystąpiły na obszarze delty Wisły, części Niziny Śląskiej w okolicy Legnicy i Wrocławia oraz w całej Kotlinie Kłodzkiej, a także w okolicach Raciborza, Wielunia i Płocka.

Przestrzenny rozkład miesięcznej sumy opadów w styczniu 2023 r. oraz przestrzenny rozkład anomalii sumy opadów w stosunku do normy (tj. średniej miesięcznej wartości wieloletniej ele-mentu w okresie 1991-2020).
Przestrzenny rozkład miesięcznej sumy opadów w styczniu 2023 r. oraz przestrzenny rozkład anomalii sumy opadów w stosunku do normy (tj. średniej miesięcznej wartości wieloletniej ele-mentu w okresie 1991-2020).

Zmienność skumulowanej sumy opadów atmosferycznych na obszarze kraju pokazuje, że wysokość opadów przez cały styczeń 2023 r. układała się powyżej normy wieloletniej, w okolicach wartości kwantyla 95%.

Wysokość opadów atmosferycznych w styczniu charakteryzuje się dużą zmiennością z roku na rok, ale widoczny jest trend wzrostowy. Od 1951 r. wysokość opadów w styczniu zwiększyła się o blisko 9,5 mm, co odpowiada 25 proc. normy z lat 1991-2020.

Opracował prof. dr hab. M. Miętus
Na podstawie materiałów przygotowanych przez zespół:
mgr D. Biernacik, mgr A. Chodubska, dr M. Marosz

Informacje o Przetwarzaniu Danych Osobowych

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej z siedzibą w Warszawie, ul. Podleśna 61, 01-673 Warszawa dalej „IMGW-PIB”, jako administrator w rozumieniu Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) dalej „RODO”, stosownie do postanowień RODO, informuje: Dane kontaktowe Inspektora Ochrony Danych: iodo@imgw.pl Pani/Pana dane osobowe mogą być przetwarzane w celu: Wypełnienia obowiązków prawnych, wynikających z obowiązujących przepisów prawa, a w szczególności: a. z ustawy o instytutach badawczych, b. z ustawy Prawo wodne, c. z ustawy Prawo zamówień publicznych, d. z ustawy dostępie do informacji publicznej, e. z ustawy Kodeks pracy, f. z ustawy Prawo lotnicze, g. z ustawy o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego, h. z ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, i. z ustawy o Narodowym Centrum Nauki, (podstawa prawna: art. 6 ust. 1 lit. c oraz e RODO); Realizacji umów której stroną jest Pani/Pan, lub do podjęcia działań na żądanie Pani/Pana, przed zawarciem umów (podstawa prawna: art. 6 ust. 1 lit b RODO); Wynikającym z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora (realizacja praw wynikających z roszczeń odszkodowawczych wynikających z czynów niedozwolonych), (podstawa prawna: art. 6 ust. 1 lit f RODO); W zakresie i celu określonym w treści wcześniej udzielonej Panią/ Pana zgody (podstawa prawna: art. 6 ust. 1 lit. a RODO). Odbiorcą Pani/Pana danych osobowych mogą być organy władzy publicznej oraz podmioty wykonujące zadania publiczne lub działające na zlecenie organów władzy publicznej, w zakresie i w celach, które wynikają z przepisów powszechnie obowiązującego prawa, podmioty kontrolujące administratora, podmioty finansujące administratora, strony umów z administratorem. Dane będą przechowywane do czasu cofnięcia zgody na ich przetwarzanie. W zakresie, określonym w pkt2.1 (art. 6 ust. 1 lit c oraz e RODO) dane będą przechowywane przez okres niezbędny do realizacji wskazanych tam celów przetwarzania. W przypadkach, o których mowa w pkt2.2 (art. 6 ust. 1 lit. b RODO) dane będą przechowywane co najmniej do chwili wykonania umowy i upływu okresu przedawnienia roszczeń oraz zobowiązań podatkowych z nią związanych, a w przypadkach, o których mowa w pkt2.3 (art. 6 ust. 1 lit. f RODO) - do czasu przedawnienia roszczeń. W związku z przetwarzaniem Pani/Pana danych osobowych przysługują Pani/Panu następujące uprawnienia: Prawo dostępu do danych osobowych, w tym prawo do uzyskania kopii tych danych; Prawo do żądania sprostowania (poprawiania) danych osobowych – w przypadku, gdy dane są nieprawidłowe lub niekompletne; Prawo do żądania usunięcia danych osobowych (tzw. prawo do bycia zapomnianym), w przypadku, gdy: a. dane nie są już niezbędne do celów, dla których były zebrane lub w inny sposób przetwarzane, b. osoba, której dane dotyczą, wniosła sprzeciw wobec przetwarzania danych osobowych, c. osoba, której dane dotyczą wycofała zgodę na przetwarzanie danych osobowych, która jest podstawą przetwarzania danych i nie ma innej podstawy prawnej przetwarzania danych, d. dane osobowe przetwarzane są niezgodnie z prawem, e. dane osobowe muszą być usunięte w celu wywiązania się z obowiązku wynikającego z przepisów prawa; Prawo do żądania ograniczenia przetwarzania danych osobowych – w przypadku, gdy: a. osoba, której dane dotyczą kwestionuje prawidłowość danych osobowych, b. przetwarzanie danych jest niezgodne z prawem, a osoba, której dane dotyczą, sprzeciwia się usunięciu danych, żądając w zamian ich ograniczenia, c. administrator nie potrzebuje już danych dla swoich celów, ale osoba, której dane dotyczą, potrzebuje ich do ustalenia, obrony lub dochodzenia roszczeń, d. osoba, której dane dotyczą, wniosła sprzeciw wobec przetwarzania danych, do czasu ustalenia czy prawnie uzasadnione podstawy po stronie administratora są nadrzędne wobec podstawy sprzeciwu; Prawo sprzeciwu wobec przetwarzania danych – w przypadku, gdy łącznie spełnione są następujące przesłanki: a. zaistnieją przyczyny związane z Pani/Pana szczególną sytuacją, w przypadku przetwarzania danych na podstawie zadania realizowanego w interesie publicznym lub w ramach sprawowania władzy publicznej przez Administratora, b. przetwarzanie jest niezbędne do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez Administratora lub przez stronę trzecią, z wyjątkiem sytuacji, w których nadrzędny charakter wobec tych interesów mają interesy lub podstawowe prawa i wolności osoby, której dane dotyczą, wymagające ochrony danych osobowych, w szczególności, gdy osoba, której dane dotyczą jest dzieckiem. Ponadto: W przypadku, gdy przetwarzanie danych osobowych odbywa się na podstawie zgody osoby na przetwarzanie danych osobowych (art. 6 ust. 1 lit a RODO), przysługuje Pani/Panu prawo do cofnięcia tej zgody w dowolnym momencie. Wycofanie zgody nie ma wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie Pani/ Pana zgody przed jej wycofaniem. W przypadku uznania, iż przetwarzanie przez Administratora Pani/Pana danych osobowych narusza przepisy prawa przysługuje Pani/Panu prawo wniesienia skargi do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Podanie przez Panią/Pana danych osobowych jest obowiązkowe, w sytuacji, gdy przesłankę przetwarzania danych osobowych stanowi przepis prawa. Podanie przez Panią/Pana danych osobowych jest dobrowolne, ale konieczne do zawarcia między stronami umowy, w sytuacji, gdy przesłankę przetwarzania stanowi Państwa wniosek o zawarcie umowy, W przypadku gdy przetwarzanie odbywa się na podstawie zgody, podanie danych osobowych administratorowi jest dobrowolne. Pani/Pana dane będą przetwarzane w sposób zautomatyzowany i będą profilowane. Newsletter klauzule Wyrażam zgodę na przetwarzanie przez IMGW-PIBz siedzibą w Warszawie, przy ul. Podleśnej 61 moich danych osobowych (tj. danych podanych w Formularzu Rejestracyjnym) w celu otrzymywania Newslettera.