Opracował zespół Zakładu Meteorologii i Klimatologii IGMW-PIB w składzie: dr Dawid Biernacik, mgr inż. Kamila Wasielewska, mgr Michał Kitowski, mgr Klaudia Kusek.
Ubiegły miesiąc był 2. najcieplejszym marcem na świecie, ze średnią temperaturą powietrza przy powierzchni Ziemi wynoszącą 14,06 st. Celsjusza, czyli o 0,65 stopnia wyższą od średniej dla marca w latach 1991-2020. Natomiast w Europie zanotowano najcieplejszy marzec w historii pomiarów instrumentalnych – średnia temperatura (6,03°C) była aż o 2,41 stopnia powyżej średniej wieloletniej. Największe anomalie wystąpiły w Europie Wschodniej i południowo-zachodniej Rosji, gdzie zanotowano rekordy dla tego miesiąca. Wcześniejsze niż przeciętnie obserwowano pękanie lodu rzecznego w Górach Uralskich. Z kolei w Wielkiej Brytanii było to najsłoneczniejszy marzec od 1910 roku.
TEMPERATURA POWIETRZA
Średnia obszarowa temperatura powietrza w marcu 2025 r. wyniosła w Polsce 6,0°C i była o 2,8 stopnia wyższa od średniej wieloletniej dla tego miesiąca (klimatologiczny okres normalny 1991-2020). Tegoroczny marzec należy zaliczyć do miesięcy anomalnie ciepłych. Najcieplejszym regionem Polski było Podkarpacie, gdzie średnia obszarowa temperatura powietrza (6,8°C) była o 3,3 stopnia wyższa od normy, a warunki termiczne sklasyfikowano jako ekstremalnie ciepłe. Najchłodniejszym regionem były Sudety – tam średnia temperatura powietrza wyniosła 4,9°C (1,9 stopnia powyżej normy).
Według klasyfikacji rangowej średniej temperatury miesięcznej, obejmującej okres od 1951 r., marzec 2025 r. plasuje się na 5. pozycji. Najcieplejszy marzec w Polsce wystąpił w zeszłym roku (6,7°C), zaś najchłodniejszy w 1952 r., kiedy średnia obszarowa temperatura powietrza wyniosła –2,5°C.
Przestrzenne zróżnicowanie temperatury powietrza w marcu pokazuje, że wartości średniej miesięcznej temperatury powietrza były na większości obszaru kraju dodatnie i malały z południa ku północy. Wartości ujemne wystąpiły tylko w szczytowych partiach pasm górskich (Kasprowy Wierch –2,0°C, Śnieżka –1,0°C). Wskaźnik anomalii, tj. odchyleń od wartości wieloletnich średnich miesięcznych z okresu 1991-2020, zawierał się w granicach od 1,5°C do 4,1°C. Najwyższą wartość temperatury powietrza (22,2°C) odnotowano 6 marca w Krakowie, tego samego dnia w Nowym Sączu było 21,9°C, a 9 marca w Tarnowie 21,2°C (informacja dotyczy jedynie stacji synoptycznych). Na Śnieżce 10 marca zanotowano 7,8°C, a dwa dni wcześniej na Kasprowych Wierchu 7,3°C. Najchłodniej (poza stacjami wysokogórskimi) było 18 marca w Zakopanem (–12,7°C), Bielsku-Białej (–10,1°C) i Nowym Sączu (–9,4°C). Tego same dnia najniższą wartość temperatury zanotowano na Śnieżce (–12,7°C) oraz Kasprowym Wierchu (–17,1°C).
W przestrzennym rozkładzie wartości kwantyla 95% malały z południa na północ. Wartości kwantyla były dodatnie na całym obszarze kraju i zawierały się między 5,8 a 21,3°C. Przestrzenny rozkład kwantyla 5% temperatury minimalnej charakteryzował się znacznym zróżnicowaniem przestrzennym z wartościami mieszczącymi się między –13,4°C a –0,8°C, przy czym wartości najniższe zanotowano na południu Polski.
Występujący od szeregu lat silny wzrostowy trend temperatury powietrza na obszarze Polski był w marcu 2025 r. kontynuowany. Tylko od 1951 r. wzrost temperatury w tym miesiącu szacowany jest na 3,5°C. Wartość współczynnika trendu jest zróżnicowana w poszczególnych regionach klimatycznych kraju, jednak we wszystkich krainach odnotowuje się w tym miesiącu bardzo silny wzrost temperatury – najsilniejszy w pasie wyżyn (0,51°C/10 lat).
Zmienność średniej dobowej temperatury powietrza w Polsce od stycznia 2025 r.
Pod względem przebiegu średniej dobowej temperatury powietrza styczeń należy zaliczyć do miesięcy o znacznym zróżnicowaniu. W 1. dekadzie miesiąca średnia dobowa temperatura w Polsce na kilka dni spadła poniżej średniej z wielolecia 1991-2020, by następnie gwałtownie wzrosnąć, osiągając przy tym próg 5°C. W 2. dekadzie stycznia wartości temperatury utrzymywały się blisko wartości średniej. Koniec miesiąca przyniósł znaczne ocieplenie – z przekroczeniami wartości kwantyla 95% sięgającymi nawet 7,5°C. Tegoroczny styczeń w Polsce należy zaliczyć do miesięcy anomalnie ciepłych.
W 1. połowie lutego przebieg średniej dobowej temperatury powietrza odznaczał się tendencją spadkową. W 1. dekadzie miesiąca temperatura spadła poniżej wartości średniej z wielolecia 1991-2020, w połowie miesiąca średnia temperatura spadła wartość kwantyla 5%. 2. połowa miesiąca to systematyczny wzrost średniej dobowej temperatury powietrza w Polsce. Na początku 3. dekady lutego temperatura przekroczyła wartości średniej wieloletniej. Ostatniej dni lutego odznacza minimalny spadek temperatury. Zgodnie z klasyfikacją termiczną tegoroczny luty w Polsce należy zaliczyć do miesięcy normalnych.
Od początku marca średnia dobowa temperatura w Polsce sukcesywnie rosła. Na początku 2. tygodnia wartości temperatury na kilka dni przekroczyły kwantyl 95% odnoszący się do wielolecia 1991-2020. W kolejnych dniach nastąpił spadek średnich wartości, a w połowie miesiąca odnotowano kilkudniowy okres z temperaturami poniżej średniej wieloletniej. W 2. połowie marca nastąpił ponowny wzrost wartości średniej dobowej temperatury powietrza. Ostatnie dni miesiąca cechują wartości przekraczające średnią z wielolecia. Zgodnie z klasyfikacją marzec 2025 r. należy zaliczyć do miesięcy anomalnie ciepłych.
OPADY ATMOSFERYCZNE
Obszarowo uśredniona suma opadu atmosferycznego w marcu 2025 r. wyniosła w Polsce 25,2 mm i była aż o 12,6 mm niższa od normy dla tego miesiąca określonej na podstawie pomiarów w latach 1991-2020. Wg klasyfikacji Kaczorowskiej miniony marzec należy zaliczyć do miesięcy bardzo suchych (66,6 proc. normy).
Według klasyfikacji rangowej średniej obszarowej sumy opadów, obejmującej okres od 1951 r., marzec 2025 r. plasuje się na 53. pozycji. Najbardziej zasobny w opady był marzec 1994 r. (ze średnią sumą 72,9 mm), najmniej – w 1974 r. (zaledwie 7,3 mm). Sumy opadów w marcu 2024 r. wyniosły od poniżej 6 mm na stacjach synoptycznych w Ustce, Kołobrzegu i Gorzowie Wielkopolskim do ponad 100 mm na Kasprowym Wierchu, a ich rozkład przestrzenny był silnie zróżnicowany. Na niemal całym obszarze kraju odnotowano opady wyraźnie poniżej normy wieloletniej (1991-2020). Jedynie na pojedynczych stacjach synoptycznych we wschodniej części Polski oraz w Raciborzu przekroczyły normę wieloletnią. Zawierały się one w przedziale od zaledwie 12% normy w Ustce do 145,5% normy we Włodawie.
Wysokość opadów atmosferycznych w marcu charakteryzuje się dużą zmiennością z roku na rok, ale widoczny jest niewielki trend wzrostowy. Od 1951 r. wysokość opadów w marcu zwiększyła się o 5,2 mm, co odpowiada 13,8 proc. normy z lat 1991-2020. Pomimo tego, w okresie od połowy lat 90. XX wieku widoczny jest silny spadek wysokości opadów w tym miesiącu, co potwierdzają wartości sum opadów w marcu 2025 roku.
Skumulowana suma wysokości opadów atmosferycznych od stycznia 2025 roku
Przebieg skumulowanej średniej obszarowej sumy opadu w Polsce w styczniu można podzielić na trzy etapy: początkowy wzrost wartości sięgających kwantyla 95% do połowy miesiąca, okres o niskich sumach opadów, ze spadkiem wartości poniżej średniej z wielolecia 1991-2020 oraz ponowny delikatny wzrost wartości pod koniec miesiąca.
Luty pod względem pluwialnym należy zaliczyć do miesięcy skrajnie suchych. Dla przykładu, na stacji synoptycznej w Opolu miesięczne suma opadu wyniosła 0 mm. Przebieg skumulowanej sumy wysokości opadów atmosferycznych w ciągu całego miesiąca pozostawał stały, jedynie w ostatnich dniach lutego widać minimalny wzrost wartości.
Marzec, zgodnie z klasyfikacją warunków opadowych, należy zaliczyć do miesięcy bardzo suchych. Średnia obszarowa skumulowana suma opadu w pierwszej połowie miesiąca spadła poniżej wartości kwantyla 5%. W drugiej połowie miesiąca można zauważyć nieznaczny wzrost wartości – wciąż jednak bliski wartości progowej.
Klimatyczny Bilans Wodny
Niezwykle ciekawych informacji dostarcza nam analiza parowania potencjalnego, obliczanego na podstawie standardowych danych meteorologicznych, jak również Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), będącego różnicą pomiędzy wysokością opadów a wielkością parowania. W marcu 2025 r. wartości parowania potencjalnego były stosunkowo niewielkie, jednak o wyraźnym południkowym zróżnicowaniu. Najwyższe wartości osiągające 55 mm wystąpiły w południowo-wschodniej części Polski. Najniższe wartości odnotowano w północnej części kraju oraz na obszarach górskich. Klimatyczny Bilans Wodny w przeważającej części kraju bilans był ujemny. Rozkład wartości cechuje wyraźne zróżnicowanie równoleżnikowe. Najniższe wartości sięgające –40 mm odnotowano na zachodzie kraju. Największe wartości (około 80 mm) odnotowano w Tatrach.
