TEMPERATURA POWIETRZA
Średnia obszarowa temperatura powietrza w kwietniu 2023 r. wyniosła w Polsce 7,7°C i była o 0,9 stopnia niższa od średniej wieloletniej dla tego miesiąca (klimatologiczny okres normalny 1991-2020). Tegoroczny kwiecień należy zaliczyć do miesięcy chłodnych. Najcieplejszym regionem Polski było Podkarpacie, gdzie średnia obszarowa temperatura powietrza (8,3°C) była o 1,1 stopnia niższa od normy, a warunki termiczne sklasyfikowano jako chłodne. Najchłodniejszym regionem były Sudety – tam średnia temperatura powietrza wyniosła 6,1°C, a warunki sklasyfikowano jako ekstremalnie chłodne.
Według klasyfikacji rangowej średniej temperatury miesięcznej, obejmującej okres od 1951 r., kwiecień 2023 r. plasuje się na 36.-37. pozycji. Był to osiemnasty i dziewiętnasty najcieplejszy kwiecień w XXI wieku (chłodniejszy o 4,9 stopnia od najcieplejszego kwietnia 2018 r.). Najchłodniejszy kwiecień od początku II połowy XX wieku wystąpił w 1958 r., kiedy średnia obszarowa temperatura powietrza wyniosła –4,3°C.
Przestrzenne zróżnicowanie temperatury powietrza w kwietniu pokazuje, że wartości średniej miesięcznej temperatury powietrza były na większości obszaru kraju dodatnie. Wartości ujemne wystąpiły tylko w szczytowych partiach pasm górskich (Kasprowy Wierch –3,7°C, Śnieżka –2,4°C).
Wskaźnik anomalii, tj. odchyleń od wartości wieloletnich średnich miesięcznych z okresu 1991-2020, zawierał się w granicach od –2,5°C do 0,5°C.
Najwyższą wartość temperatury powietrza (24,8°C) odnotowano 24 kwietnia w Łebie (informacja dotyczy jedynie stacji synoptycznych); w całej Polsce najwyższe temperatury wystąpiły w dniach 22-24 kwietnia. Najchłodniej (poza stacjami wysokogórskimi) było 5 kwietnia w Zakopanem (–7,5°C) i Jeleniej Górze (–7,4°C). Na Śnieżce najniższą temperaturę powietrza zanotowano 4 kwietnia (–12,2°C), a na Kasprowym Wierchu dzień później (–15,9°C).
W przestrzennym rozkładzie wartości kwantyla 95% widoczny był, malejący z południowego zachodu na północ, gradient temperatury maksymalnej; wartości kwantyla były dodatnie na całym obszarze kraju i zawierały się między 11 a 20°C. Natomiast przestrzenny rozkład kwantyla 5% temperatury minimalnej był bardziej zróżnicowany i wartości tego kwantyla były na całym obszarze Polski ujemne.
Przestrzenny rozkład wartości kwantyla 95% temperatury charakteryzował się podobnym rozkładem przestrzennym jak średnia temperatura powietrza, a wartości tego kwantyla były dodatnie na całym obszarze kraju i zawierały się między 11°C a 22°C. Natomiast przestrzenny rozkład wartości kwantyla 5% temperatury pokazuje nieco słabsze i silnie rozmyte przestrzennie zróżnicowanie najniższych wartości temperatury minimalnej. Wartość tego kwantyla była w kwietniu ujemna na całym obszarze Polski.
W kwietniu wartości średniej dobowej temperatury powietrza zawierały się zasadniczo pomiędzy kwantylami 5% i 95% (wyznaczonymi na podstawie pomiarów w latach 1991-2020). Jedynie 5 kwietnia temperatura powietrza była niższa od wartości kwantyla 5%, a w połowie 3. dekady miesiąca zbliżona do wartości tego kwantyla.
Występujący od szeregu lat silny wzrostowy trend temperatury powietrza na obszarze Polski był w kwietniu 2023 r. kontynuowany. Tylko od 1951 r. wzrost temperatury w tym miesiącu szacowany jest na 2,26°C.
Wartość współczynnika trendu jest zróżnicowana w poszczególnych regionach klimatycznych kraju, jednak we wszystkich krainach odnotowuje się bardzo silny wzrost temperatury – najwyższy na Pojezierzach (2,56°C), najniższy w Sudetach (1,53°C)
OPADY ATMOSFERYCZNE
Obszarowo uśredniona suma opadu atmosferycznego w kwietniu 2023 r. wyniosła w Polsce 39,8 mm i była o 3,4 mm wyższa od normy dla tego miesiąca określonej na podstawie pomiarów w latach 1991-2020. Wg klasyfikacji Kaczorowskiej miniony kwiecień należy zaliczyć do miesięcy normalnych (109 proc. normy).
Według klasyfikacji rangowej średniej obszarowej sumy opadów, obejmującej okres od 1951 r., kwiecień 2023 r. plasuje się na 33. pozycji. Najbardziej zasobny w opady był kwiecień 1970 r. (ze średnią sumą 76,0 mm), najmniej – w 2009 r. (zaledwie 6,1 mm).
Sumy opadów w kwietniu 2023 r. wyniosły od poniżej 20 mm na Pomorzu i w rejonie Wybrzeża do ponad 80 mm na południu Polski, a ich rozkład przestrzenny był silnie zróżnicowany. Opady poniżej normy wystąpiły na obszarze Pomorza oraz delty Wisły, a także w okolicach kilku miejscowości w centralnej i południowej Polsce.
Zmienność skumulowanej sumy opadów atmosferycznych na obszarze kraju pokazuje, że wysokość opadów przez cały kwiecień 2023 r. układała się powyżej normy wieloletniej, jednak w przeciwieństwie do dwóch pierwszych miesięcy roku wartość ta nie osiąga kwantyla 95%.
Jeśli spojrzymy na kwestie opadów w funkcji ilości ciepła w atmosferze (wyrażonego przez skumulowaną temperaturę), to widać, że aktualne warunki pluwialne (przedstawione grubą różową linią) są bardziej podobne do tych z lat 2017 i 2020-2021. Nie po-zwala to jednak stwierdzić, że obecna sytuacja pluwialnotermiczna wskazuje na możliwość nie wystąpienia suszy w późniejszym okresie. Doświadczenie uczy, że w tym zakresie sytuacja staje się jasna dopiero w czerwcu.
Wysokość opadów atmosferycznych w kwietniu charakteryzuje się dużą zmiennością z roku na rok, ale widoczny jest trend spadkowy. Od 1951 r. wysokość opadów w kwietniu zmniejszyła się o 7,3 mm, co odpowiada blisko 20 proc. normy z lat 1991-2020. Kwiecień 2023 r. był kolejnym kwietniem, w którym opady były nieco wyższe od normy.
